Bố gã chồng ốm, nhưng sức... vẫn còn

Tám năm qua, Gordon Livingston là một trong những người quan trọng nhất đời tôi, thế mà tôi mới chỉ gặp ông có một lần. Rất ít người mà tôi nói chuyện ngưỡng mộ những gì cha mẹ họ đối xử với nhau về phương diện tình cảm và sự cam kết với nhau. Câu trả lời nhấn mạnh sự tự nguyện thay đổi cũng như sức mạnh để làm điều đó.

Chính là vì trái cấm mà họ không thể kháng cự. Để xác định vai trò tôi đã sẵn sàng để đóng, tôi thường yêu cầu bệnh nhân trong lần đầu gặp mặt phải ký một lá thư trong đó viết: Tôi không liên quan gì đến việc xin nghỉ việc, kiện cáo, bất đồng về việc nuôi con, không có khả năng quyết định hay những vấn đề rắc rối với pháp luật bao gồm cả việc biện hộ cho sự nghỉ việc hay muốn đổi điều kiện làm việc tốt hơn. Thậm chí những người cùng được bố mẹ chăm lo dưới một gia đình cũng thể hiện rất khác nhau ký ức về những gì đã xảy ra với họ.

Vấn đề là khi chúng ta nỗ lực đi trên những nguyên nhân thực sự cho chứng bệnh của mình (tuyệt vọng, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt), chúng ta đã tạo ra những sự mô tả quá chi tiết về những mô hình ứng xử. Tôi cầu nguyện để cháu tìm thấy sự thanh thản trong giây phút cuối cùng đó. Họ nói là mẹ đẻ tôi, người đã bỏ tôi lại cho họ là người từ Vicksburg, bang Mississipi tới.

Hãy hỏi một cầu thủ thành công về môn bóng chày khi anh ta bước tới chổ cái đĩa và bạn sẽ nghe thấy những điều như: «Tôi đang mang cái này xuống phố đây!» Nếu bạn chỉ ra rằng những người đánh bóng giỏi nhất trong trò chơi thường ăn điểm được hai trong ba cú đánh thì bất cứ cầu thủ nào chơi tốt cũng đều trả lời rằng: «Phải, nhưng đây là lượt chơi của tôi». Người luật sư bảo tôi là hãy để công việc tìm kiếm cho ông ta lo. Chính người già, cũng như những cộng đồng thiểu số khác, đã hợp tác để tăng thêm sức mạnh cho cái sự sỉ nhục này.

Nhiều lời khuyên xoay quanh việc dạy dỗ tính lịch sự và ngoan ngoãn vâng lời và những cách mà cha mẹ có thể hạn chế sự phát triển tự nhiên của trẻ con theo kiểu phá phách gia đình bằng các trò vui thú. Thường thì họ muốn thay đổi cách họ cảm xúc: nỗi buồn, sự lo lắng, sự mất phương hướng, giận dữ, sự trống rỗng, sự trì trệ. Chia sẻ tiếng cười là một cách để khẳng định rằng tất cả chúng ta đang cùng nhau trên chiếc thuyền cứu hộ.

Bởi vì cơ sở của cảm giác đó rất huyền bí ( Tại sao tôi lại yêu người này mà không phải là người kia?), người ta rút ra kết luận rằng lời nói không thể nào so sánh được với ý nghĩa của chúng trong tình yêu của một người nào đó. Mọi người nói về những sự lôi cuốn về thể xác, những lợi ích được chia xẻ cùng nhau, một loại «chất hoá học» huyền bí nào đó đã kéo họ lại với nhau và làm cho họ quyết định chia xẻ cuộc sống cùng nhau. Malcolm Forbes nổi tiếng đã từng gợi ý rằng: «Bất kỳ ai nghĩ rằng tiền không thể mua được hạnh phúc đều đang đi mua hàng sai chỗ cả!»

Ta rất dễ bị sa lầy trong sự cố gắng tự tìm ra bản thân trong khi xung quanh toàn những rắc rối đã xảy ra trong quá khứ. Một ví dụ là lời khuyên nổi tiếng «Hãy cẩn thận với những điều mà chúng ta ao ước». Không may thay, theo kinh nghiệm của tôi, tiến trình này thường là phản tác dụng.

Đã bao nhiêu lần chúng ta cảm thấy bị phản bội và ngạc nhiên khi tìm ra khoảng trống giữa lời nói của mọi người và hành động của chính họ trước khi ta học được cách chú ý nhiều hơn đến việc làm hơn là lời nói? Hầu hết những sự đau lòng chứa đựng trong cuộc sống của chúng ta chính là kết quả của việc thờ ơ với sự thật, rằng: lối cư xử trong quá khứ của một người là yếu tố dự đoán đáng tin cậy nhất về lối cư xử trong tương lai. Điều kinh khủng nhất đối với người già là cảm giác chẳng ai cần đến mình, không ai lắng nghe mình. Họ chấp nhận rằng tiến trình mà chúng ta bị lôi cuốn lại với nhau là huyền bí và không thể giải thích được.

Người ta có thể luôn luôn tìm ra sự hài lòng, mà thường là qua tôn giáo hay học thuyết khi chém giết. Ai trong số chúng ta chưa từng chịu nổi đau của nó? Những sự phải lòng khi còn nhỏ và lúc vị thành niên thường không giống cách mà những người trưởng thành tìm kiếm người bạn đời hoàn hảo của họ. Chúng ta càng có nhiều sự lựa chọn thì chúng ta càng có khả năng được hạnh phúc.

Cô ta vui mừng được gặp tôi nhưng hình như cô ấy cũng là con nuôi. Nếu chúng ta có thể bình tĩnh lại mà xem xét điều chúng ta đang làm trên cơ sở có tính thực dụng nhất, đôi khi, chúng ta có thể bị thuyết phục để thử nghiệm những hướng tiếp cận mới. Sự phản ứng với bọn khủng bố trong năm 2001 chẳng hạn là một ví dụ rõ ràng về việc nỗi sợ tập thể có thể sản sinh ra những hậu quả khủng khiếp như thế nào.