Những người Nhật Bản không có tính cánh thích tranh luận của phương Tây. Tôi muốn khẳng định với các bạn một diều là giá trị của qui ước lối tư duy chiếc mũ đỏ chính là tính nhân tạo của nó. Một người sử dụng chiếc mũ xanh tư duy có thể đưa ra những ý tưởng “điên rồ” vì chiếc mũ xanh cho phép họ làm điều đó.
Khía cạnh “kỳ vọng” cũng rất quan trọng đối với chiếc mũ xanh tư duy. Có những khi sự việc xảy ra không có gì mới mẻ so với những điều chúng ta đã biết, theo y như mẫu cũ. Chiếc mũ xanh tư duy được sử dụng khi chúng ta muốn dàn dựng các bước chúng ta cần suy nghĩ.
Bởi làm như vậy, chúng ta sẽ quay lại với phương thức tranh luận truyền thống. Không có “những khả năng” bạn chẳng thể nào có thể tiến lên. Tôi phản đối việc bổ nhiệm cô ấy bởi vì tôi thấy ghen tị với việc cô ấy nhanh chóng có được vị trí quan trọng.
Tôi sẽ bàn tiếp tới vấn đề này ở phần sau. Từ sự ngoại lệ, ta không thể đưa ra một kết luận, đơn giản, vì đó chính là những ví dụ ngoại lệ. Rõ ràng sự xét đoán (lối tư duy mũ vàng và mũ đen) là cần thiết đối với quá trình tư duy.
Tiếp theo chúng ta nên sử dụng chiếc mũ vàng và chiếc mũ xanh lá cây để tìm cách khắc phục những bất lợi được chỉ ra bởi chiếc mũ đen: những lỗi lầm được sửa chữa; những yếu điểm được vứt bỏ; những vấn đề được giải quyết. Bạn chỉ nên chọn cách này khi bạn sử dụng nhuần nhuyễn những chiếc mũ. Nhưng nếu bởi sử lạc quan sẵn có mà bạn có những hành động theo những cacáh đã được chọn lựa trước thì sự lạc quan mà bạn có được lại làm khó cho bạn trong khi bạn suy nghĩ mọi việc.
Kiểu nhảy tự do là kiểu nhảy mà nghệ sỹ múa ngẫu hứng thể hiện để biểu lộ chủ đề chung. Nhưng nó không có nhiều giá trị khi áp dụng vào thực tế. Chúng tạo nên nền tảng để từ đó giúp chúng ta tìm ra chính xác sự việc.
Khi Ron Barbaro còn là giám đốc tập đoàn bảo hiểm Prudential, tôi có dịp quan sát ông bàn việc với các cộng sự. Trong lá thư ông đã bày tỏ rằng dựa vào phương thức tư duy này, ông đã thu được thành công lớn trong những cuộc họp quan trọng của ban lãnh đạo tập đoàn. Nó không đưa ra ý kiến hoặc những lời bình luận.
Và ta không thế kiểm tra tất cả mọi sự việc với yêu cầu nghiêm ngặt nhừ những nhà khoa học làm việc trong phòng thí nghiệm. Nếu tôi sử dụng chiếc mũ đỏ, tôi sẽ nói rằng đề nghị của bạn vì lợi ích cá nhân hơn là vì lợi ích cua công ty. Và bởi vì bạn đã chủ tâm để nỗ lực tư duy sáng tạo, hạn sẽ thấy rằng hiệu suất của những ý tưởng đã tăng lên.
Kỷ luật vô cùng quan trọng. Bây giờ tôi muốn anh sử dụng chiếc mũ vàng và nói cho tôi biết anh thấy được điều gì? Không có điều gì thần bí ẩn chứa trong đó.
Bước tiếp theo là xem xem trong hai tình huống giả định đó, tình huống nào gần nhất với thực trạng của tình hình. Thông thường, mọi người dễ dàng sử dụng chiếc mũ đen hơn là chiếc mũ vàng. Có quá nhiều bằng chứng về những việc đã xảy ra để chúng ta có thể tưởng tượng về tất cả những khả năng đó.